کد مطلب:19067 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

محدث نوري (ره)، در مورد اخلاص در علم اندوزي و علم آموزي، چه ميگويد؟

مرحوم محدث نوري(ره) در كتاب لؤ لؤ ومرجان كه براي آداب اهل منبر نوشته (وبراي همه اهل منبر خواندن آن از واجبات است) چنين گويد [شيخ معظم كليني در كافي روايت كرده از حضرت امام محمد باقر (ع) كه فرمود به ابي النعمان درضمن وصايا كه به او كردند «وَلا تَسْتَأكِل النّاسَ بِنا فَتَفْتَقِر» [مخور مال مردم را بسب ووسيله ما كه فقير خواهي شد] و ظاهراً مراد فقر در دنيا و آخرت هر دو باشد. و شيخ مفيد اين خبر را در «امالي» روايت كرده، به اين عبارت «يا اَبَا النُّعَمان لا تَسْتَأكِلْ بِنَا النّاسَ فَلا يَزيدُكَ اللهُ بِذلِكَ اِلّا فَقْراً» حاصل آن كه مخور بوسيله ما مال مردم را كه خداي تعالي نيفزايد به اين كسبت براي توجز فقر و پريشاني را و شيخ كشي در رجال خود روايت كرده از قاسم بن عوف كه امام زين العابدين(ع) به او فرمودند «وايّاك ان تَسْتَاكِل بِنا فَيَزيِدُكَ اللهُ فقرا» ... مرحوم آخوند ملا محمد صالح مازندراني و غير او در شرح اين كلام ... چنين ذكر كردند كه مراد كسي است كه علم را آلت قرار ميدهد از براي خوردن اموال مردم و آن را سرمايه ميكند كه به آن كسب كند ووسعت دهد در معاش خود.



در جاي ديگر چنين گويد ثقة الاسلام كليني در جامع كافي در باب (المُسْتَاكِلُ بِعِلْمِهِ والْمُباهي بِه) روايت نموده از ابي عبدالله الصادق (ع) كه فرمود «مَنْ اَرادَ الْحَديِثَ لِمَنْفَعَةِ الدُّنْيا لَمْ يَكُنْ لَهُ فِي الْاخِرَةِ نَصيب ومَنْ اَرادَ بِه الاخرة اعطاه الله خير الدنيا و الآخرة» [هر كس قصد كند از حديث، يعني از ياد گرفتن و نقل آن از براي ديگران، منفعت دنيوي را، كه بوسيله آن مالي بدست آرد، براي او در آخرت حظ و نصيبي نخواهد بود و هر كه قصد كند از تعليم و تعلّم آن، خير آخرت را، خداوند به او عطا ميفرمايد خير دنيا و آخرت را.]



و نيز فقره اول را در آنجا از آن جناب به سند ديگر روايت كرده وشيخ فقيه محمد بن ادريس حلّي در كتاب سرائر از كتاب ابي القاسم جعفر بن محمد بن قولويه نقل كرده كه او از جناب ابوذر روايت كرده كه فرمود «مَنْ تَعلَّمَ عِلْماً مِنْ عِلمِ الاخِرَةِ يُريدُ بِهِ عَرْضاً مِنْ عَرْضِ الدُّنيا لَمْ يَجِدْ ريحَ الْجَنُّةِ» [هر كه بياموزد علمياز علوم آخرت را و غرض او از آن ياد گرفتن، تحصيل متاعي باشد از متاعهاي دنيا، بوي بهشت را احساس نخواهد كرد] و شيخ ابن ابي جمهور احسائي در كتاب غوالي اللئالي روايت كرده از اميرالمؤمنين (ع) كه رسول خدا (ص) فرمود «مَنْ اَخَذَ العلم مِنْ اَهْلِهِ وَعَمِلَ بِهِ نَجي وَمَنْ اَرادَ بِهِ الدُّنْيا فَهُوَ حَظّهُ» [هر كس بستاند علم را از اهلش و به آن عمل كند نجات يافته، وهركس كه قصد كند به آن تحصيل دنيا را پس بهره او از آن علم همان است كه قصد كرده و تحصيل نموده است.] يعني ديگر از آخرت حظ ونصيبي ندارد و (سليم بن قيس هلالي) از اصحاب اميرالمومنين (ع) همين مضمون را در كتاب خود از آنجناب با زيادتي نقل كرده، كه «وَمَنْ اَرادَ بِهِ الدُّنيا هَلَكَ وَهُوَ حَظّه» و حاصل زيادتي آنكه علاوه بر نداشتن نصيبي در آخرت هلاك نيز شده، به جهت اين معامله كه علم دين داده و مال دنيا گرفته است و بر اين مضمون اخبار بسيار است]. (لؤلؤ ومرجان/ 15 ـ 17)

---

اخلاق اسلامي ج 1


اكبر خادم الذاكرين